Szlak otacza Park Narodowy „Bory Tucholskie” prowadząc rowerzystów przez lasy Zaborskiego Parku Krajobrazowego na zachodnim brzegu jeziora Charzykowskiego, a dalej lewym brzegiem rzeki Brdy do Rytla i wzdłuż drogi krajowej do Czerska.

Pomimo, że żółty szlak prowadzi podobnie jak czerwony z Charzyków do Czerska, to ich jedynym wspólnym odcinkiem jest 10 km część pomiędzy Chocińskim Młynem a Drzewiczem. Ten najdłuższy, prawie 70 kilometrowy szlak „Kaszubskiej Marszruty” na pewno zadowoli turystów pragnących nasycić się naturą regionu jak i chcących dowiedzieć się o jego historii. Trasa w całości oznakowana.

Czas potrzebny na pokonanie trasy: ok. 7 godzin

Przebieg:

Jezioro Chrzykowskie – (1,4 km) Charzykowy – (4,7 km) Wolność – (6,3 km) Łukomie – (10,8 km) Kopernica – (15,2 km) Babilon most – (19,4 km) Chociński Młyn – (23,5 km) Swornegacie – (28,2 km) Drzewicz – (33,5 km) Czernica – (35,9 km) Męcikał Struga – (37,1 km) Męcikał – (38,5 km) Dąbrówka – (42,5 km) Duża Klonia – (43,7 km) Mylof – (48,1 km) Rytel Dworzec – (51,1 km) Rytel – (57,1 km) Gutowiec – (61,6 km) Nieżurawa – (66,1 km) Czersk

0 km – Charzykowy – duża miejscowość letniskowa położona nad Jeziorem Charzykowskim, kolebka polskiego żeglarstwa. Pierwotna osada mieściła się na południowozachodnim brzegu jeziora. Na Zamkowej Górze Krzyżacy założyli zamek pomocniczy Buchwald, należący do komturii człuchowskiej. W 1350 r. doszło do lokacji Charzyków. Na początku XX w. zaczęła rozwijać się turystyka, w 1912 r. powstało niemieckie Stowarzyszenie Żeglarskie, w 1922 r. Otton Weiland założył pierwszy w niepodległej Polsce klub żeglarski. Charzykowy znajdują się na terenie Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Położony jest on na Równinie Charzykowskiej i obejmuje północnozachodnią część Borów Tucholskich oraz skrawek Pojezierza Krajeńskiego. Większość obszaru zajmuje żwirowo-piaszczysta równina sandrowa powstała z roztopowych wód lodowcowych. Na terenie parku znajduje się 47 jezior, w większości rynnowych i wytopiskowych. Cennym elementem krajobrazu są oligotroficzne leśne jeziora lobeliowe. W lasach Zaborskiego Parku Krajobrazowego przeważają bory sosnowe rosnące na słabych glebach bielicowych. W południowej części parku, na terenie wzgórz morenowych, rosną naturalne lasy bukowe z bogatym runem.

Jedziemy przez wieś promenadą, ul. Jeziorną, Czarna Droga, Droga pod Strzechą, Kalinową i Ogrody, po czym drogą gruntową poprzez lasy, łąki wspinamy się na zbocze, mijając po lewej malownicze Wzgórze Wolność (206 m). Skręcamy w szutrową drogę, mijając po prawej Leśniczówkę Wolność. Droga doprowadza nas do dawnej osady młyńskiej Kopernicy, gdzie zaczyna się asfalt. Przekraczamy Czerwoną Strugę, docieramy do szosy z osady Babilon. Jedziemy obok Jeziora Duże Łowne z ośrodkiem wypoczynkowym i kąpieliskiem. W pobliżu znajduje się rezerwat Jezioro Małe Łowne. Położony nad Brdą rezerwat utworzono w 1993 r. na powierzchni 37,83 ha. Obejmuje Jezioro Małe Łowne, torfowisko i otaczający je las, chroni cenne zbiorowiska turzycowo-mszarne o wysokim stopniu naturalności. Przekraczamy Brdę świeżo przebudowanym mostem, mijamy Jezioro Duże Głuche i docieramy do szosy nr 236 Konarzynki – Brusy, gdzie spotykamy czarny szlak wokół Konarzyn. Jedziemy ścieżką rowerową biegnącą prawym skrajem szosy, z prawej dołącza szlak czerwony z Charzyków, razem z którym jedziemy przez Chociński Młyn, Swornegacie i Drzewicz. Za Drzewiczem skręcamy w drogę bitą, biegnącą wzdłuż jeziora Dybrzk i koło ośrodka wypoczynkowego. Docieramy do asfaltu we wsi Czernica, gdzie mijamy młyn nad Czernickim Rowem.

6,3 km – Las Wolność.

10,9 km – Kopernica.

14 km – Babilon.

19,3 km – Chociński Młyn.

24,2 km – Swornegacie – duża miejscowość letniskowa, położona nad Jeziorem Karsińskim. Dość oryginalna nazwa wsi pochodzi według jednej z hipotez od połączenia słów: „swora”, czyli warkocz pleciony z korzeni sosny i „gacenie”, czyli umacnianie brzegów jezior. Swornegacie są jedną z najstarszych wsi kaszubskich, wzmiankowane były w dokumencie papieża Grzegorza X z 1272 r. Podczas okupacji wieś wysiedlono, a jej teren przeznaczono pod poligon, po wojnie zamierzano zalesić okolicę, ale ostatecznie wieś odbudowano. Jedziemy przez Swornegacie brzegiem Jeziora Karsińskiego, przez most na Brdzie i koło Kaszubskiego Domu Rękodzieła Ludowego oraz kościoła św. Barbary. Kaszubski Dom Rękodzieła Ludowego z ekspozycją dawnych sprzętów gospodarstwa domowego i sztuki ludowej. Neobarokowy kościół św. Barbary zbudowano w latach 1912-16 wg projektu Fritza Kunsta.

29,2 km – Drzewicz – w połowie XVII w. istniała tu karczma położona przy brodzie na Brdzie. Po wojnie powstały ośrodki wypoczynkowe. Zachowała się leśniczówka z początku XX w. Ścieżka przerzuca się na lewą stronę jezdni, przekraczamy Brdę płynącą przesmykiem między Jeziorem Łąckim i Dybrzk. Szlak żółty opuszcza nas, skręcając w prawo do wsi Męcikał. Ścieżka biegnie dłuższą chwilę przez las, po jego opuszczeniu przed nami Wielkie Chełmy. Odtąd ścieżka zmienia nawierzchnię na asfaltową, w miejscowościach na kostkę brukową.

34,8 km- Czernica – w 1648 r. wzmiankowano tu młyn, obecny pochodzi z 1903 r. W spływach kajakowych uczestniczył tu Karol Wojtyła, co upamiętnia stosowna kapliczka. Przekraczamy linię kolejową Chojnice – Kościerzyna w miejscowości Męcikał-Struga, skręcamy w ul. 3 Maja (asfalt/kostka), która doprowadza nas do centrum wsi. Kończą tu się szlaki: zielony z Brus i czarny łącznikowy z Kłodawki.

38,1 km – Męcikał – wieś powstała w średniowieczu, koło brodu na Brdzie. W czasie wojny wieś została spalona przez Niemców, mieszkańcy ukrywali się nad jeziorem Moczadło. W Męcikale można zobaczyć pomnik poległych partyzantów Gryfa Pomorskiego. Jedziemy szutrowymi ulicami Długą i Mylofską do letniskowej osady Dąbrówka. Droga przechodzi w gruntową, poruszamy się równolegle do biegu Brdy, w lekkim od niej oddaleniu. Mijamy osady Klonia i Duża Klonia, po czym docieramy do wsi Mylof z zaporą na Brdzie. Spotykamy tu szlak zielony z Brus, jedziemy razem z nim szosą przez zaporę i chwilę drogą bitą.

44,7 km – Mylof – leśna osada nad Brdą, zbudowano tu w 1849 r. jedyną w Polsce zaporę schodkową. Piętrzy ona wody Brdy na wys. 12 m, napędzając elektrownię wodną. Przy zaporze bierze początek Wielki Kanał Brdy mający 21 km długości i nawadniający niegdyś łąki w okolicach Czerska. Na asfalcie szlak zielony idzie do Chojnic, my skręcamy lewo i lokalną drogą jedziemy przez las do Rytla.

52 km – Rytel – w 1430 r. Marcin Retil otrzymał zezwolenie na budowę karczmy przy brodzie na rzece Brdzie. Wieś rozwinęła się w XIX w., w 1829 r. zmodernizowano trakt z Berlina, w 1847 r. powstał Wielki Kanał Brdy przebiegający równolegle do rzeki. Przekraczamy tory linii kolejowej Chojnice – Tczew i mijamy teren Nadleśnictwa Rytel, na którym urządzono krótką ścieżką edukacyjną, której przejście zajmuje około 15 minut. Skręcamy w ul. Dworcową, która przechodzi w płyty betonowe. Docieramy do głównej szosy nr 22 Chojnice – Tczew, poruszamy się brukowaną ścieżką rowerową, lewą stroną jezdni. Jedziemy ul. Gdańską przez centrum Rytla, koło kościoła NMP Królowej Różańca Św. Neobarokowy kościół NMP Królowej Różańca Św. powstał w latach 1909-11 na miejscu drewnianej kaplicy z 1899 r., którą rozebrano i przeniesiono do Legbąda. Po opuszczeniu Rytla wjeżdżamy w las, żwirowo-gliniasta ścieżka oddala się nieco od szosy, po czym wraca do niej we wsi Gutowiec, przechodząc w bruk. W Gutowcu skręcamy w las, żwirowogliniastą ścieżką docieramy w okolice stacji kolejowej. Jedziemy wzdłuż torów drogą z płyt betonowych, za szosą do Krzyża powraca nawierzchnia żwirowo-gliniasta. Koło przysiółka Nieżurawa ponownie wracamy w okolice drogi nr 22, na granicy Czerska zbliżamy się do niej całkiem, jedziemy brukowaną ścieżką wzdłuż ul. Chojnickiej. Tu kończy się ten odcinek Kaszubskiej Marszruty, ścieżką wzdłuż ulic Chojnickiej i T. Kościuszki docieramy do centrum Czerska, koło Urzędu Miasta i kościoła św. Marii Magdaleny.

64,5 km – Łukowo. 3 km od trasy znajduje się wieś położona w głębi lasów Borów Tucholskich, w okolicy której podczas I wojny światowej znajdował się niemiecki obóz jeniecki „Kriegsgefangenelager Czersk”, przez który przewinęło się ok. 50 tys. żołnierzy, m.in. ukraińskich, rosyjskich, rumuńskich, włoskich, a życie straciło ok. 5 tys. W okolicy znajduje się cmentarz z setkami betonowych krzyży oraz kamienny obelisk upamiętniający ofiary.

69,5 km – Czersk – miasto (9 800 mieszkańców) we wschodniej części powiatu chojnickiego. Wzmiankowane w 1330 r., od 1466 r. wieś królewska w starostwie tucholskim. Od XVII w. siedziba tzw. Ekonomii Czerskiej, kompleksu królewszczyzn dzierżawionych rodom szlacheckim. Miejscowość rozwinęła się po doprowadzeniu w latach 1871-73 linii kolejowej z Berlina do Królewca i Gdańska, później powstał węzeł kolejowy. Po powrocie do Polski w 1920 r. Czersk otrzymał prawa miejskie (1926). Ul. Lipową przejeżdżamy pod wiaduktem kolejowym linii Chojnice – Tczew, ul. Kolejową docieramy do stacji. Stąd ul. Dworcową jedziemy do centrum, gdzie koło Urzędu Miasta i kościoła św. Marii Magdaleny nasza trasa się kończy. Modernistyczny ratusz o cechach neogotyckich wzniesiono ok. 1926 r. Kościół św. Marii Magdaleny – neogotycka świątynia powstała w latach 1910-13 na miejscu drewnianego kościoła. Wewnątrz znajduje się cenny ołtarz główny z 1611 r., przeniesiony z Pelplina, z obrazem Trójcy Św. autorstwa Hermana Hahna.