Zamek włączono w system miejskich fortyfikacji, umieszczając go w ich południowo-wschodnim narożniku. Była to warownia dość okazała, jak na jej peryferyjne położenie. Wznosząc mocne twierdze i lokując miasta na rubieżach swojego państwa, zwłaszcza na terenach zawojowanych, Krzyżacy tworzyli politykę faktów dokonanych. Sprowadzając z krajów niemieckich osadników, całkowicie zależnych od siebie, zabezpieczali swoje początkowo mocno wątpliwe posiadanie nowo pozyskanych obszarów. Tak było również w przypadku Lęborka, który od II połowy wieku XIV był siedzibą krzyżackiego wójta.

Warownia powstała na planie zbliżonym do kwadratu, gdzie od południowej jego części, do muru obronnego przylegał zajmujący całą długość boku kwadratu budynek mieszkalny. Pozostałe dwa narożniki wyposażono w czworoboczne baszty. Osobliwością założenia zamkowego było przecięcie dziedzińca kanałem, nad którym – również na dziedzińcu – wzniesiono młyn i browar. Na zamkowy kompleks składały się ponadto zabudowania gospodarcze, w tym stajnia i spichlerz na podzamczu.

Do połowy XV wieku zamek pozostawał w rękach krzyżackich, okresowo zdobywany i obsadzany wojskiem polskiego króla. Ostatecznie jednak przypadł jako lenno, pomorskiemu księciu Erykowi II. Pod rządami dynastii pomorskiej zamek lęborski uległ znaczącej przebudowie, zgodnie z duchem renesansu. Dobudowano obiekty na jego terenie, a innym zmieniono nowe przeznaczenie. Spadkobiercy Eryka władali zamkiem i miastem z krótkimi przerwami aż do XVII wieku, kiedy to w związku z wygaśnięciem rodziny, lenno powróciło we władanie polskiego króla. Odtąd na zamku rezydował królewski starosta. Wkrótce potem, w trakcie wojny ze Szwecją znaną pod nazwą „potopu”, warownia uległa poważnym zniszczeniom. Od połowy XVII wieku, znowu jako lenno, zamek i miasto trafiło w ręce brandenburskich Hohenzollernów. W konsekwencji rozbiorów Rzczypospolitej Lębork znalazł się w granicach państwa pruskiego.

Znaczne zmiany w kształcie zamku przyniósł wiek XIX i okres międzywojenny. Najpierw rozebrano mury obronne, a następnie zaadaptowano kompleks zamkowy na potrzeby sądu. Spowodowało to niemalże całkowite zatarcie dawnego kształtu zamkowych budowli. Wprawne oko może wprawdzie jeszcze wypatrzeć relikty oryginalnej, gotyckiej struktury, jednak nie jest to zadanie łatwe.

To co pozostało do dnia dzisiejszego z lęborskiego zamku służy od osiemdziesięciu lat pełni funkcję głównej siedziby sądu rejonowego. Będąc w Lęborku warto przyjrzeć się budynkowi i spróbować odszukać śladów dawnej, zamkowej przeszłości.

Foto: R.Baranowski, Dep. Turystyki, UMWP