Zielony szlak „Kaszubskiej Marszruty” to propozycja jednodniowej wycieczki w pięknych terenach leśnych. Trasa biegnie od Męcikału do Mylofu na odcinku 25 km bądź przedłużyć ją można o 18 km przemierzając odcinek z Chojnic (41,8 km).

Głównym motywem szlaku są atrakcje związane ze zlokalizowanymi w okolicach trasy rzekami oraz jeziorami połączonymi strugami, które upiększają krajobraz za wschodnią granicą Zaborskiego Parku Krajobrazowego.

Trasa z Mylofu do Chojnic gwarantuje dodatkowe atrakcje architektoniczne ze strony największego miasta regionu, a także miejscowości w pobliżu Powałek. Należy jednak uważac na oznakowanie, na trasie tablice informacyjne zgodnie z kolorem szlaku, w Chojnicach i Brusach brak zachowania ciągłości oznakowania, trzeba wspomóc się mapą lub gps-em.
 

Długość trasy: 41,8 km
Czas potrzebny na pokonanie trasy: 5-6 godzin
Stopień trudności: średni
 

Przebieg:
Chojnice – (3,8 km) Klawkowo – (7,2 km) Powałki – (10,4 km) Kłodawka – (16,0 km) Mylof – (18,0 km) Okręglik – (20,7 km) Giełdon – (25,0 km) Czarniż – (28,8 km) Kinice – (30,3 km) Kosobudy – (33,6 km) Brusy – (37,0 km) Żabno – (41,8 km) Męcikał

0 km – Chojnice. Stare miasto o średniowiecznym układzie z XIII w., bazylika z XIV w., barokowe kolegium jezuickie z kościołem z XVIII w., neogotycki ratusz z 1902 r., mury obronne z basztami i Bramą Człuchowską z XIV w. oraz tereny rekreacyjne w Parku Tysiąclecia.

Chojnice – Miasto powiatowe liczące 40 tys. mieszkańców, ze względu na położenie nazywane „Bramą Pomorza”. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1275 r. Krótko po zajęciu Pomorza przez Krzyżaków w 1309 r. Chojnicom nadano prawa miejskie. 18 września 1454 r. rozegrała się tu pierwsza bitwa wojny trzynastoletniej. Po zajęciu przez Polskę nastąpił 200-letni okres rozwoju miasta, w XVI w. rozkwitła reformacja. Okres prosperity skończył się w połowie XVII w. Od końca XIX w. miasto zaczęło się ponownie rozwijać, w 1871 r. dotarła linia kolejowa Ostbahn Berlin – Królewiec. 31 stycznia 1920 r. na mocy postanowień traktatu wersalskiego do miasta wkroczyło wojsko polskie. W 1939 r. Niemcy dokonali masowych egzekucji w tzw. Dolinie Śmierci, położonej na terenie Lasku Miejskiego. 4 lutego 1945 r. do Chojnic wkroczyły wojska radzieckie, w gruzach znalazło się 45 % śródmieścia. Po wojnie miasto się rozbudowało, powstało kilka nowych osiedli i dzielnica przemysłowa. Bazylika Ścięcia św. Jana Chrzciciela, murowana, powstała w latach 1340-60 w stylu gotyku nadwiślańskiego, w latach 1903-06 dobudowano okazały neogotycki portal. Obok stoi Stara Plebania, którą można uznać za najstarszy dom mieszkalny w Chojnicach. Barokowy kościół Zwiastowania NMP zbudowany przez jezuitów w latach 1733-44 jako część kompleksu, w skład którego wchodziły klasztor i kolegium, wewnątrz zachował się późnobarokowy wystrój z polichromią i iluzjonistyczną kopułą. Obok stoi budynek Kolegium Jezuickiego z lat 1744-55. Dawny kościół i klasztor Augustianów, obecne budynki wzniesiono w stylu późnobarokowym w latach 1786-94. Ratusz w środku rynku wzniesiony w latach 1901-03 na miejscu wcześniejszego z XIV wieku. Zbudowana z czerwonej cegły neogotycka fasada posiada modernistyczne dekoracje i schodkowy szczyt ze sterczynami. Starówka zachowała układ przestrzenny charakterystyczny dla miast lokowanych na prawie chełmińskim z szachownicą ulic i położonym na środku rynkiem. Zabudowa rynku znacznie ucierpiała w czasie działań wojennych w 1945 r. Ocalałe kamieniczki pochodzą z połowy XIX w., posiadają cechy barokowe i późnoklasycystyczne. Od zachodu oraz częściowo południa i wschodu Chojnice okalają mury miejskie. Powstały w połowie XIV w. i posiadały 3 bramy (Młyńska, Człuchowska i Gdańska) oraz 22 baszty, z których kilka zachowało się do dzisiaj. Brama Człuchowska zbudowana została w 1. połowie XIV w., obecnie mieści się tu siedziba Muzeum Historyczno-Etnograficznego. Jedziemy ul. Warszawską i Świętopełka do głównej ul. Kościerskiej, którą biegnie szosa nr 235 do Kościerzyny. Na skraju Chojnic pojawia się ścieżka rowerowa po prawej stronie, która na początku Klawkowa przechodzi na stronę lewą. Jedziemy asfaltową ścieżką przez Klawkowo i przecinamy tory linii kolejowej Chojnice – Kościerzyna oraz skrzyżowanie na Krojanty. Dalszą trasę wyznaczają małe wsie Powałki i położone z boku Zbeniny.

7,2 km – Powałki. W okolicach Powałek we wsiach Czartołomie oraz Krojanty znajdują się zespoły dworskie z parkami i pałacami zbudowane w XIX w. i modernizowane w XX w.

8,3 km – Zbeniny – wieś wzmiankowana w latach 1311-17. Późnoklasycystyczny dwór pochodzi z 1857 r. i uległ przebudowie w 1926 r., obecnie znajduje się w ruinie. Za osadą Kłodawka wjeżdżamy w las i opuszczamy ścieżkę wzdłuż szosy, która biegnie dalej razem z czarnym szlakiem łącznikowym do wsi Męcikał. Skręcamy w lokalną drogę asfaltową, która biegnie w stronę Mylofu, przed samą wsią spotykamy szlak żółty z Czerska i jedziemy razem z nim skrótem drogą bitą.

16,0 km – Mylof. leśna osada nad Brdą, zbudowano tu w 1849 r. jedyną w Polsce zaporę schodkową. Piętrzy ona wody Brdy na wys. 12 m, napędzając elektrownię wodną. Przy zaporze bierze początek Wielki Kanał Brdy mający 21 km długości i nawadniający niegdyś łąki w okolicach Czerska.

Mijamy zaporę na Brdzie i rozstajemy się ze szlakiem żółtym, który biegnie do Męcikału. Jedziemy lokalną drogą asfaltową przez osadę Okręglik do kolejnej o nazwie Giełdon. Po lewej widać jezioro Trzemeszno, skręcamy w drogę szutrową biegnącą w kierunku leśniczówki i kapliczki. Jedziemy szutrową drogą przez las, mijając osadę bloków Leśnictwo Giełdon. Osiągamy szosę asfaltową i jedziemy nią przez wieś Czarniż. Na jej końcu skręcamy w drogę szutrową, która biegnie łąkami przy rzece Niechwaszcz, występują tu rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Osiągamy wieś Kinice, gdzie pojawia się asfalt, ul. Główną i Leśną jedziemy w kierunku Kosobud.

20,7 km – Giełdon. W okolicy zlokalizowane jest przepływowe jezioro Trzemeszno połączone strugą z J. Kosobudno. Płytkie jezioro Trzemeszno oraz przylegające do niego plaże stanowią dobre miejsce do wypoczynku.

25,0 km – Czarniż. Wieś, w której okolicy na rzece Niechwaszcz występuje rzadko spotykane zjawisko bifurkacji, polegające na rozwidlaniu się rzeki na kilka ramion.

28,8 km – Kinice. Odcinek szlaku pomiędzy Kosobudami, a Czarniżem przebiega przez podmokłe łąki i doliny rzeki Niechwaszcz, będące siedliskiem wielu rzadkich gatunków zwierząt i roślin.

30,3 km – Kosobudy. wieś istniała już w XIII w., w 1330 r. Krzyżacy utworzyli tu wójtostwo obejmujące znaczną część ziemi zaborskiej. Neogotycki kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa wybudowali ewangelicy w 1871 r. Naprzeciwko kościoła stoi dawna pastorówka, we wsi zachowała się również zabudowa z końca XIX w. i figura św. Jana Nepomucena z 1925 r. W szkole znajduje się Izba Regionalna. Mijamy kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Spotykamy czerwony szlak z Czerska, razem z nim jedziemy ul. Czerską przez Kosobudy. Na ul. św. Jana Nepomucena pojawia się ścieżka rowerowa po prawej stronie jezdni. Jedziemy nią do Brus.

33,6 km – Brusy. liczące ok. 5 000 mieszkańców miasto stanowi centrum regionu Zaborów, zamieszkanego przez Zaboraków Krëbanów. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa „brus” – kamień młyński. Wieś Brusy, wzmiankowana w 1324 r., lokowana była na prawie chełmińskim w 1351 r., od 1466 r. stanowiła własność królewską. W 2. połowie XIX w. Brusy stały się ośrodkiem ruchu kaszubskiego. Po 1945 r. miejscowość znacznie się rozrosła, a w 1988 r. uzyskała prawa miejskie. Najcenniejszym zabytkiem miasta jest kościół pw. Wszystkich Świętych. Neoromański kościół powstał wg projektu Adolfa Dankerta z Brandenburga w latach 1876-79 z inicjatywy księdza Augustyna Wiki-Czarnowskiego. Imponują jego rozmiary – 61 m długości, 26 m szerokości i 12,5 m wysokości. Jest to jeden z największych kościołów na Pomorzu. Wewnątrz znajduje się barokowy ołtarz „bracki” z XVII w.

Ul. Dworcową i Nad Dworcem docieramy do stacji, jadąc ul. Ogrodową, Targową i Armii Krajowej osiągamy rondo. Tu opuszcza nas szlak czerwony biegnący do Charzyków. Jedziemy asfaltową ścieżką rowerową po prawej stronie ul. Gdańskiej i opuszczamy Brusy. Mijamy Brusy-Wybudowanie, przed przejazdem kolejowym oddalamy się od drogi wojewódzkiej, by wrócić do niej w Żabnie. Zachowały się tu resztki późnoklasycystycznego dworu z XIX w. Krótkim odcinkiem brukowanym przekraczamy tory linii Chojnice – Kościerzyna, w pobliżu stacji kolejowej Żabno k. Chojnic zagłębiamy się w las, mijamy cmentarz żołnierzy radzieckich. Jedziemy teraz szutrową ścieżką po lewej stronie szosy nr 235 Kościerzyna – Chojnice. Doprowadza nas ona do wsi Męcikał.

37,0 km – Żabno. W przeszłości wieś o szlacheckim charakterze, o czym przypomina późnoklasycystyczny dwór z parkiem krajobrazowym z XIX wieku. W parku o powierzchni 1 ha można podziwiać starodrzew, na który składają się pomnikowe lipy drobnolistne, klony oraz dęby szypułkowe.

41,8 km – Męcikał. wieś powstała w średniowieczu, koło brodu na Brdzie. W czasie wojny wieś została spalona przez Niemców, mieszkańcy ukrywali się nad jeziorem Moczadło. W Męcikale można zobaczyć pomnik poległych partyzantów Gryfa Pomorskiego.