Powstał w 1993 r., a jego cechą charakterystyczną jest wysoka lesistość (62% pow. Parku) oraz stosunkowo wysoka jeziorność (27% pow. Parku). Osią przyrodniczą i krajobrazową PKPI jest najdłuższe jezioro w Polsce (27,5 km) – Jeziorak. W granicach obszaru chronionego znajdują się 43 jeziora, które są malowniczo wkomponowane w krajobraz. Park obejmuje tereny charakterystyczne dla młodego krajobrazu polodowcowego. Licznie reprezentowane są tu takie formy krajobrazu polodowcowego jak pagórki moreny czołowej, morenę denną, pola sandrowe czy wypełnione wodami jezior zagłębienia po martwym lodzie.
Wśród fauny na uwagę zasługują ptaki, których gniazduje tu 135 gatunków, wśród nich wiele zagrożonych wyginięciem zarówno w skali kraju jak i Europy, a nawet świata, tj.: podgorzałka, derkacz, bielik, bąk, bączek, orlik krzykliwy, kania ruda i czarna, rybołów, żuraw. W kompleksach leśnych bytują popularne i rzadsze gatunki zwierzyny łownej: sarny, dziki, jelenie, łosie. Zimą pojawiają się czasami wilki.
Jezioro Jeziorak, Foto: A. Stachurski
Na terenie Parku utworzone zostały 3 rezerwaty przyrody:
„Jasne” – obejmuje jeziora Jasne i Luba wraz z przylegającym do jeziora ciągiem torfowisk wysokich,
„Czerwica” – rezerwat faunistyczny utworzony w celu ochrony kolonii kormorana czarnego (Kolonia istniała od 1934 r. do 2010 r., kiedy to ptaki opuściły kolonię z przyczyn do tej pory niewyjaśnionej) i czapli siwej na wyspach i półwyspie,
„Jezioro Gaudy” – obejmuje jez. Gaudy oraz przylegające do jeziora od strony wschodniej bagna.
Obszar Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego pokrywa się z granicami Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Lasy Iławskie”, ponadto w granicach PKPI znajdują się dwa Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk Natura 2000 – „Ostoja Iławska” i „Aleje Pojezierza Iławskiego”.
