Niestety dnia 1 września 1939 roku, w dniu ataku wojsk niemieckich na Polskę, fortyfikacje nie były jeszcze gotowe do pełnienia funkcji obronnych. Brakowało przede wszystkim kopuły z armatami przeciwpancernymi a także lekkich schronów bojowych. Cztery ciężkie schrony, które wchodziły w skład Ośrodka Oporu miały być wyposażone w najnowocześniejsze stacjonarne armaty przeciwpancerne w kopułach i posiadać wytrzymałość wielokrotnego ataku. Każdy z obiektów posiadał opancerzony reflektor oświetleniowy a wyposażenie bunkrów gwarantowało przetrwanie w nim załogi nawet kilkunastu dni oblężenia.

Schrony: Sokół, Sęp, Saragossa i Sabała pod względem parametrów technicznych były zbliżone do siebie, i mimo że Sęp miał najgrubsze ściany (125 – 330mm) oraz strop (160cm) to w kategorii odporności kwalifikował się do tej samej grupy co inne. Sęp ze względu na swoje położenie na plaży od strony otwartego morza, jest schronem najbardziej wysuniętym w stronę morza, pełnił on funkcję posterunku obserwacyjnego. Zlokalizowany na wydmach Saragossa posiadał stanowiska strzelnicze tak ulokowane, że podczas wymiany ognia umożliwiały wsparcie dla sąsiadujących „Sabały” i „Sępa”. Sabała wybudowany został w celu ochrony drogi oraz linii kolejowej, to właśnie w nim znajdował się sztab dowództwa Ośrodka Oporu Jastarnia. Sokół jako jedyny zlokalizowany jest od strony Zatoki Puckiej i zabezpieczał przed atakiem od strony zatoki.

Z dniem 2 października ogłoszono kapitulację Rejonu Umocnionego Hel. W latach 1940 – 44 wojska niemieckie utrzymywały w sprawności schrony w Jastarni jako obiekty przeciwlotnicze, zaś „Sęp” pełnił funkcję posterunku obserwacyjnego. W maju 1945 roku Niemcy prężnie obsadzili wszystkie schrony
w obronie przed nacierającymi wojskami radzieckimi, ale dnia 10 maja garnizon Hel poddał się.

Pod koniec lat 70 – tych Marynarka Wojenna zrezygnowała z wykorzystania schronów jako obiektów do obrony kraju i z dniem 15 czerwca 1999 roku Wojewódzki Konserwator Zabytków uznał schrony z Ośrodka Oporu Jastarnia jako zabytek, które obecnie udostępnione są do zwiedzania.

Foto: R. Baranowski, Dep. Turystyki, UMWP