Są to największe kręgi kamienne w Polsce, a drugie pod względem wielkości w Europie. Badania archeologiczne wykazały, że jest to cmentarzysko składające się z grobowców rodzinnych. Prawdopodobnie Gotów z I i II w. n.e. Na terenie rezerwatu znajduje się 12 różnej wielkości kręgów i 30 kurhanów. Najmniejszy krąg ma średnicę 15 m, zaś największy 33 m. W każdym z nich jest od 16 do 29 kamieni wystających z ziemi na wysokość 20 do 70 cm. Pośrodku kręgu ustawiony jest jeden lub dwa kamienie.

W kurhanach, których średnica wynosi 8-12 m, zostało odkrytych ponad 600 grobów. W trakcie prowadzonych badań wydobyto z nich m.in. tradycyjne ozdoby oraz rzymską ceramikę.

Przybycie Gotów na te tereny datuje się na 70 lata n.e. , w okresie panowania wpływów rzymskich. Goci osiedlili się tutaj najprawdopodobniej w na okres ok. 150 lat. Pochówki członków tej kultury odbywały się właśnie we wspomnianych kurhanach z nasypem kamiennym, w kręgach kamiennych i w części płaskiej cmentarzyska, gdzie wszystkie groby były początkowo oznaczone tzw. stelami, czyli płaskimi, postawionymi pionowo płytami.

Warto również podkreślić przyrodnicze walory tego miejsca. W 1992 roku w trakcie prowadzenia specjalistycznych badań zdefiniowano, aż 40 gatunków porostów i 6 gatunków mchów, które porastają te owiane nutą tajemnicy głazy. Żyjące tu porosty charakteryzują się powolnym wzrostem, a ich wiek określany jest na podstawie rozmiaru plechy i jego przyrostu w ciągu roku. Ciekawostką jest występowanie tu gatunków wysokogórskich, których spotkanie na nizinach jest niemożliwe.

Na terenie rezerwatu odbywają się również imprezy kulturalne związane z kulturą Gotów. Miesiącem szczególnym jest wrzesień, wówczas mistycyzmu dodają temu miejscu pięknie kwitnące wrzosy. Przy dźwiękach celtyckiej muzyki można skosztować wspaniałych potraw, nauczyć się lepienia garnków z gliny lub obejrzeć pokaz mody gockiej.

Foto: M.Bieliński, Dep. Turystyki, UMWP