Odry to mała wieś kaszubska, położona w powiecie chojnickim, nieopodal malowniczego miasteczka Czersk. Właśnie tutaj znajduje się Rezerwat Przyrody Kręgi Kamienne w Odrach – największe w Polsce, a drugie w Europie, skupisko kamiennych kręgów i kurhanów, czyli tajemniczych kamiennych konstrukcji i kopców, których pochodzenie datuje się między I a II wiekiem n.e. Są to pozostałości mieszkających tutaj setki lat temu Gotów i Gepidów, którzy zasiedlili na jakiś czas te tereny podczas wielkiej wędrówki ze Skandynawii nad Morze Czarne.
Trochę historii
Cmentarzysko, ciągnące się na przestrzeni 8 hektarów, składa się z 10 kręgów kamiennych i 30 kurhanów, w których łącznie znajduje się około 600 grobów. Na przestrzeni lat naukowcy wysuwali różne teorie na temat ich pochodzenia i przeznaczenia. W roku 1874 Abraham Lissauer, urodzony w Kościerzynie archeolog, określi czas powstania odnalezionych narzędzi na okres neolitu. Pięćdziesiąt lat później prof. Józef Kostrzewski przypisał utworzenie konstrukcji Prasłowianom. Badacze stwierdzili, iż kręgi były germańskim sanktuarium. Ostatecznie w 1962 r. dr Jerzy Kmieciński stwierdził, iż cmentarzysko jest pozostałością skandynawskich ludów, które po około 200 latach opuściły tereny Pomorza.
Ścieżka edukacyjne w Leśnie, fot. pomorskie.travel
Dużą kolekcję przedmiotów znalezionych podczas prowadzonych tu wykopalisk obejrzeć można w Muzeum Historyczno-Etnograficznego w Chojnicach. Prezentowane są tutaj najcenniejsze znaleziska archeologiczne, dokumentujące kulturę materialną i duchową Gotów, takie jak ceramika, biżuteria, przybory i narzędzia, a także makietę cmentarzyska i rekonstrukcje grobów.
Duchy, kosmici i pozytywna energia
Miejsce to od lat jest obiektem wzmożonych badań zarówno profesjonalnych badaczy, jak i amatorów. Gościli tu również astronomowie, starający się ustalić, czy rozmieszczenie głazów miało związek z prehistorycznymi obserwacjami niebios, a nawet radiesteci. Według nich, kręgi i kurhany to tzw. miejsce mocy, skupiające energię Ziemi i Kosmosu. Miłośnicy geomancji polecają ten teraz twierdząc, iż jest to strefa „niezwykle pozytywnej energii”.
Według niektórych środowisk odrzańskie kręgi, jak i pozostałe obiekty tego typu, mają ścisłe (choć nie do końca jasne) powiązania z pozaziemskimi formami życia. Świadkowie twierdzą, iż obserwowali tu między innymi dziwne zjawiska na nocnym niebie i nie tylko. „Przemieszczanie się” całych gwiazdozbiorów, czy chwilowe zniknięcia i pojawienia się osób, to tylko niektóre z nich.
Nie zabraknie tutaj też zajęcia dla łowców duchów. Według legendy, gdzieś pośród kręgów, lub w jednym z kurhanów, pochowany jest słowiański książę, którego trumnę wykonano w całości z bursztynowej masy. Dawni poszukiwacze skarbów podejmowali próby odnalezienia drogocennego grobu, jednak przeszkodził im w tym duch zmarłego. Podobno od tamtej pory, zjawa pojawia się pośród drzew, aby strzec swych tajemnic przed żądnymi sławy i bogactw.
Kamienie prawnie chronione
O wyjątkowości tajemniczych pozostałości przez setek lat przekonują także biolodzy. Od 1958 okolice Odrów stanowi prawnie chroniony rezerwat przyrody. Stworzono go nie tylko przez wzgląd na archeologiczne znaleziska, ale i w celu chronienia około 90 gatunków niezwykle rzadkich porostów, rosnących na głazach. Nie byłoby to nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, iż występują one wyłącznie na terenach wysokogórskich. Niektóre z nich są również charakterystyczne głównie dla terenów Skandynawii.
Kamienne Kręgi w Węsiorach, fot. M.Bieliński
Jak dojechać
Rezerwat znajduje się ok. 1,5 km na północny zachód od wsi Odry, po południowej stronie rzeki Wdy. Ze wsi jedzie się tam ul. Zawodzińskiego. W lesie, po ok. 200 metrach należy skręcić zgodnie z kierunkowskazem w lewo, na leśną drogę do wsi Miedzno. Po kolejnych 500 metrach należy wybrać odnogę odchodzącą w prawo, która prowadzi do parkingu przy bramie wejściowej. Latem wstęp do rezerwatu jest płatny.
Pomysł na podróż w czasie, czyli Szlak Kręgów Kamiennych
Warto również odwiedzić:
►Leśno (gm. Brusy, powiat chojnicki) – rezerwat wraz z cmentarzyskiem znajduje się na południe od wsi Leśno, w lesie nad jeziorem Leśno Górne, przy szlaku pieszym. Dojechać można tam z samej miejscowości (drogą przy cmentarzu, ok. 1,5 km na południe), lub z szosy Leśno-Brusy (po wjechaniu w las na południe do Leśna należy skręcić w lewo, w gruntową drogę oznaczoną drogowskazem)
►Piaszno (gm. Tuchomie, powiat bytowski) – tamtejsze kurhanowisko znajduje się ok. 1,2 km na południe od Piaszna. Dotrzemy tam drogą wiodącą koło wieży widokowej, przejeżdżając przez podwórze gospodarstwa.
►Trątkownica (gm. Somonino, powiat kartuski) – cmentarzysko w Trątkownicy leży na prawym brzegu Raduni, ok. 3 km na zachód od wsi Babi Dół. Dojechać można tam z szosy Żukowo-Kościerzyna, skręcając tuż za Babim Dołem w szeroką leśną drogę kierującą się na zachód. Miejscowa ludność nazywa tamtejsze kręgi Kamiennym Weselem, ale o pochodzenie tej nazwy najlepiej spytać ich samych.
►Węsiory (gm. Sulęczyno, powiat kartuski) – gockie cmentarzysko znajduje się ok. 1,5 km na południe od wsi, na północno-zachodnim brzegu Jeziora Długiego. Parking znajduj się około 800 metrów od zabytków, dlatego ostatnia część podróżny pokonujemy pieszo. Warto jednak włożyć w wycieczkę trochę wysiłku.
