Wydmy w miejscowości Piaski, fot: W. Woch
Długi na blisko 100 kilometrów wał między Gdańskiem a Półwyspem Sambijskim w Obwodzie Kaliningradzkim to z jednej strony idealna przestrzeń wypoczynkowo-rekreacyjna, a z drugiej miejsce o rzadko spotykanych walorach przyrodniczych. Zalewające mierzeję z dwóch stron wody Morza Bałtyckiego i Zalewu Wiślanego stwarzają warunki do rozwoju ekosystemów, obejmujących m.in. 290 gat. ptaków (w tym 274 objęte ochroną), 41 gatunków ssaków i blisko tysiąc gatunków roślin. Warto je poznawać, chronić i pielęgnować. Właśnie po to stworzono tu obszar ochrony przyrody.
Na obszarze Parku możemy wybrać spośród szerokiej oferty ścieżek przyrodniczych, przybliżających różne atrakcje naturalne mierzei wiślanej. W Mikoszewie na miłośników przyrody czeka ścieżka w miejscowym rezerwacie przyrody „Mewia Łacha”, znanego głównie z istniejącej tu ostoi dla wielu gatunków dzikiego ptactwa. Na 850-metrowej ścieżce umieszczono 8 tablic tematycznych, dotyczących historii powstania rezerwatu, walorów przyrodniczych rezerwatu, a także obowiązujących na jego terenie przepisów porządkowych. Podczas niewyczerpującego spaceru zobaczymy różnorodność zbiorowisk roślinnych w rejonie rezerwatu oraz dowiemy się o procesach związanych z formowaniem się wydm nadmorskich. Będąc w tej okolicy, warto wiedzieć, że tuż za Przekopem Wisły, poza administracyjnymi granicami parku, ulokowano również ciekawą ścieżkę wiodącą od przeprawy promowej Świbno-Mikoszewo do lewobrzeżnej części „Mewiej Łachy”. Zwieńczeniem trasy jest tu wieża widokowa, z której bezpiecznie i komfortowo podziwiać można krajobraz stożka ujściowego Wisły, a przede wszystkim podglądać foki i różne gatunki ptaków, także te rzadko spotykane.
Rezerwat Buki w Przebrnie, fot. archiwum PKMW
Długa na blisko 2 kilometry ścieżka „Las wokół nas” została przygotowana przez Park Krajobrazowy Mierzeja Wiślana we współpracy z Nadleśnictwem Elbląg i Muzeum Stutthof i ma swój początek w miejscowości Stegna. Na czternastu przystankach pozyskamy nową wiedzę na temat środowiska leśnego, warstwowej budowy lasu, składu drzewostanu Mierzei Wiślanej oraz nauczymy się rozpoznawać występujące tu gatunki drzew liściastych i iglastych. Nie zabraknie również informacji o tutejszych zwierzętach, grzybach i porostach. Warstwę przyrodniczą uzupełniają tablice upamiętniające tragiczne wydarzenia, które miały tu miejsce w czasie II Wojny Światowej.
Zachód słońca w rezerwacie Kąty Rybackie, fot. W. Woch
W tej samej okolicy znajduje się mini ścieżka „Wydma edukacyjna” w Sztutowie, ulokowana na terenie ogrodu miejscowej szkoły podstawowej i akcentująca walory przyrodnicze wydm nadmorskich (z najciekawszymi gatunkami flory i fauny), ich zagrożenia i sposoby ochrony. Atutem ścieżki jest prawdziwa wydma wybudowana w ramach projektu, na której posadzone zostały rośliny charakterystyczne dla tego typu siedliska.
W miejscowości Kąty Rybackie, położonej u nasady mierzei, obrać możemy ścieżkę poświęconą miejscowemu rezerwatowi przyrody, przygotowaną przez Nadleśnictwo Elbląg. Początek długiej na 5 kilometrów ścieżki znajduje się przy siedzibie Leśnictwa Kąty. Na terenie obiektu znajdują się tablice dydaktyczne informujące o kormoranie czarnym, m.in. o charakterystycznych cechach budowy i trybu życia tego charakterystycznego dla Mierzei Wiślanej ptaka. Zdobędziemy również garść informacji o czapli siwej oraz o tym, jaki wpływ mają ptasie kolonie na tutejszy drzewostan.
W samym środku polskiej części mierzei odnajdziemy Krynicę Morską, popularny kurort wypoczynkowy dostarczający atrakcji Mierzei Wiślanej. W jej sercu powstał użytek ekologiczny „Krynicki Starodrzew” z krótką ścieżką edukacyjną, która przybliża walory tego miejsca. Ścieżkę znajdziemy w pobliżu niewielkiego skwerku z fontanną, gdzie rośnie pomnikowy dąb „Benek”. Około 2 kilometry za Krynicą w kierunku miejscowości Piaski usytuowana jest z kolei dłuższa ścieżka „Wielbłądzi Garb”, wiodąca do wieży widokowej znajdującej się na wzniesieniu o tej samej nazwie (49,5 m n.p.m.). Jest to najpóźniej utrwalona wydma na Mierzei Wiślanej – nasadzenia wykonano tu w okresie międzywojennym. Ścieżka tematyczna przybliża florę i faunę tej części Mierzei.
Innym popularnym wzniesieniem wydmowym w Parku jest Góra Pirata, do której również wiedzie ścieżka edukacyjna. Jej początek znajduje się naprzeciw parkingu przy leśniczówce, około 5 kilometrów za Krynicą Morską w kierunku Piasków. Z urokliwym wzgórzem o wysokości ok. 40 m n.p.m. wiąże się legenda, która opowiada o czasach, gdy Mierzeja Wiślana nie była jeszcze jednolitym lądem, a na jej miejscu znajdowały się liczne wyspy. Na jednej z nich, na szczycie wysokiego wzgórza załoga Starego Pirata miała wybudować sporych rozmiarów wieżę, z której można było bacznie obserwować morze. Pod wieżą z kolei miały być zakopane najdroższe korsarskie skarby. Dziś stoi tu już nowoczesna wieża, skonstruowana z myślą o podpatrywaniu ptaków. Ponad wąskim pasem lądu przelatują miliony skrzydlatych wędrowców, tworząc spektakularne zjawisko przyrodnicze, przybierające na sile jesienią. Na dwupoziomowej platformie widokowej jest miejsce dla turystów (poziom niższy) oraz punkt monitoringu ptaków migrujących (poziom wyższy). Ok. półkilometrowa, wiodąca tu przez las trasa zawiera tablice edukacyjne i ławeczki.
The vistula Spit (Merzeje Wiślana)
W miejscowości Piaski, niemal na samym końcu polskiej części Mierzei, znajduje się punkt edukacyjny z tablicami z dawnej przyrodniczo-kulturowej ścieżki dydaktycznej. Tematyka tablic obejmuje przyrodniczą i kulturową specyfikę obszaru Mierzei Wiślanej – zbiorowiska roślin nad Zalewem Wiślanym, wydmy – ich rodzaje i powstawanie, oraz roślinność siedlisk plaży, nadmorskich borów sosnowych i lasów liściastych. Pozostałe prezentują faunę, gospodarkę leśną, genezę Mierzei Wiślanej oraz historię Piasków jako osady.
