Zachowały się w nim archaizmy polskie, które zostały już dawno zapomniane w polszczyźnie, funkcjonują także germanizmy. Zdradliwy akcent może zmylić nie jednego śmiałka, wypowiadającego powszechnie znane polskie wyrazy, mówi słowa o zupełnie odmiennym znaczeniu w kaszubskim. Należy pamiętać, że kiedy Kaszuba wysyła Ciebie do sklepu po powidła, to należy ich szukać piwnicy, bo w kaszubskim sklep oznacza piwnicę. Wiele jest takich mylnych słów i nie raz będzie trudno zrozumieć co autor ma na myśli, ale to właśnie jest najpiękniejsze w języku regionalnym. Zmiana liter, zmiękczanie twardych polskich głosek, brak miękkich spółgłosek sprawia, że przy szybkiej wymowie język ten staje się niezrozumiały dla słuchaczy.

Coraz mniej osób posługuje się tym tajemniczym językiem. Ludzie młodzi niechętnie się go uczą, a nawet jak go znają to wstydzą się używać, zaś osób starszych, znających nie jedną kaszubską gwarę jest coraz mniej na świecie. W celu podtrzymania tradycji językowej wprowadzone w niektórych szkołach lekcje kaszubskiego, zaś w urzędach gmin Parchowo i Sierakowice, posługiwać się nim można jako językiem urzędowym, na równi z językiem polskim. Pomimo iż język kaszubski zanika i został już wpisany na liście UNESCO w „Czerwonej Księdze Języków Zagrożonych” to warto wybrać się na Kaszëbë aby posłuchać regionalnych legend i opowieści w tym magicznym i tajemniczym języku.

Wydawać by się mogło, że na całych Kaszubach obowiązuje jeden, ten sam język. Jednak zdarzyć się może, że Kaszub z Kartuz nie zrozumie się z Kaszubem z Pucka. A co dopiero powiedzieć ma turysta, który szukając noclegu trafił do Kaszubskiej chaty? Tutaj śpieszymy z pomocą! Poniżej za pomocą krótkiego słowniczka, postaramy się przybliżyć najpotrzebniejsze i najczęściej słyszane słowa:

Dzień dobry- dobri dzéń

Do widzenia- do ůzdrzeniô

Dziękuję- dzãkujã

Proszę- Proszã

Pokój (pomieszczenie)- jizba

Dom- dóm, chëcz

Piwnica- Sklep

W środku ( w domu)- bënë

Rower- kòło

Samochód- autół

Pociąg- Bana

Autobus- aùtobùs

Dworzec kolejowy- banowiszcze, banhòf

Śniadanie- frisztëk

Obiad- pôłnié

Kolacja- wieczerzô

Herbata- arbata

Chleb- chléb

Ciasto- kùch

Drożdźówka- szneka z glancem

Ryba- rëba

Dorsz- pòmùchel , pòmùchélc

Flądra- bańtka

Morze- mòrzé

Morze Bałtyckie- bôłt

Restauracja- restauracëjô

Pomoc- pòmòc

Lekarz- gòjicel , doktòr

Szpital- bòlëca

Apteka- aptéka

Sklep- krôm

Żona- białka

Mąż- chłop, slëbnik

Foto: Dep. Turystyki, UMWP