Region kaszubski oprócz pięknych widoków, przywita wszystkich gościnnością oraz wielowiekową tradycją.
Fot. pomorskie.travel

„Kim jestem? Jestem Kaszubą!”, odpowiada Bòlesłôw, Kaszub z krwi i kości. Silne poczucie tożsamości, pewnej odrębności, przywiązania do ziemi i tradycji to cechy charakterystyczne osób zamieszkujących ten region Pomorza. Z własnoręcznie wykonaną tabakierą, w której znajduje się aromatyczna tabaka, Bòlesłôw przemierza ścieżki nad kaszubskimi jeziorami. Myśli o tradycjach, które przekazywane są z dziada pradziada – zimą kolęduje w kolorowych orszakach, wiosną polewa wodą na śmigus-dyngus, a lato wita podczas nocy świętojańskiej.
Jak twierdzą Kaszubi… Tabaka na pomorzu była od zawsze.  Na zdjęciu kaszubskie tabakierki Fot. pomorskie.travel
Mówiąc o wielkanocnym zwyczaju polewania wodą warto wspomnieć jak to dawniej bywało. Na Kaszubach  „dyngowano” gałązkami jałowca. Chłopcy chodzili od domu do domu smagając nimi dziewczęta po nogach. Dziewczęta chętnie znosiły ból wierząc, że im bardziej podrapane, pokłute i posiniaczone będą ich nogi, tym większe będą miały powodzenie u chłopców. Obrzędy i zwyczaje są stałym elementem kaszubskiego folkloru. Jednak nie istniałyby one, gdyby nie…

Język, hymn, flaga i godło

Przede wszystkim Kaszubi posiadają swój własny język. Nie jest to dialekt czy gwara, a właśnie język. Trzeba wziąć to pod uwagę, gdy będziemy zwiedzać ten region, ponieważ nie doceniając tej kwestii, bardzo łatwo Kaszubów urazić. W Chmielnie czy w Kartuzach usłyszymy oczywiście język polski i jest duża szansa, że do przyjezdnych Kaszubi będą mówić w języku dla wszystkich zrozumiałym.

Kaszubskie nuty czyli regionalna odmiana alfabetu. Fot. pomorskie.travel

Po kaszubsku rozmawiają przede wszystkim między sobą, podczas spotkań, zjazdów, w muzeach czy regionalnych restauracjach. W języku kaszubskim powstawały i powstają powieści i pieśni. Gdy z głośników popłynie popularna pieśń – wyliczanka „Kaszubskie nuty” (inaczej „Kaszubski alfabet”), możemy być pewni, że właśnie zapoznajemy się z najbardziej charakterystycznym elementem kaszubskiego folkloru.
Za kaszubskie godło uważa się czarnego gryfa na żółtym tle. To nawiązanie do historii ze średniowiecza, gdy właśnie gryf stał się symbolem Pomorza Wschodniego po pokoju toruńskim.

Kolejny element zbioru kaszubskich symboli jest flaga dumnie łopocząca na dachach wielu regionalnych instytucji. W naturalny sposób nawiązuje ona do kolorów godła. Górny pas jest czarny a dolny żółty (ewentualnie złoty).

Żółty i czarny to oficjalne barwy kaszubskiej flagi. Fot. materiały ZPK

Co ciekawe, Kaszuby nie mają oficjalnego hymnu, chociaż istnieją dwie pieśni, które są za takowy uważane. To starsza, licząca prawie 140 lat, „Kaszëbsczi marsz” i młodsza „Zemia Rodnô”.

Kaszubski strój, haft i kuchnia

Wspaniałym, niezwykle barwnym elementem kultury kaszubskiej jest tradycyjny strój ludowy, zakładany od święta, na specjalne okazje. Niebieskie, czerwone i zielone, szerokie, damskie spódnice sięgające za kolana, biały fartuch, biała haftowana bluzeczka i czarny aksamitny gorset – to popularny damski strój kaszubski. Panowie z kolei  do białej koszuli zawiązywanej czerwoną wstążką pod brodą zakładają białe spodnie. Na koszulę z kolei naciągają czarną kamizelkę.

Charakterystyczny układ kolorów i wzorów tworzący typowy kaszubski haft. Fot. pomorskie.travel

Kaszubski haft, czyli kaszëbsczi wësziwk, to znak rozpoznawczy Kaszub. Choć kaszubskiego haftu mamy kilkanaście rodzajów, cechą wspólną są kolory. To pięć  podstawowych barw: niebieski, czarny, żółty, zielony i czerwony. Tradycyjne motywy to nawiązania do kwiatów: tulipanów, bratków, lilii, róż i niezapominajek. Dziś haftowanie to nadal hobby wielu Kaszubek i pomysł na spędzanie wolnego czasu. Trudno odnaleźć kaszubskie domostwo, gdzie nie znajdziemy chusty, obrusu czy zastawy przyozdobionych tradycyjnym haftem.

Haftem często zdobione są regionalne kaszubskie stroje. Fot. pomorskie.travel

Jednak nie samą sztuką Kaszubi żyją. Region zachwyca lokalną kuchnią, opartą na tradycyjnych, zdrowych składnikach. Kaszubska kuchnia tradycyjna to bogactwo ryb i mięs, w tym gęsiny, która jest kulinarną dumą. Niepowtarzalne ruchanki czyli racuszki z ciasta drożdżowego lub chlebowego   czy szneka z glancem będąca okrągłym lukrowanych ciastkiem z rodzynkami  to domowe desery, które znajdziemy w wielu kaszubskich restauracjach.

Jednym z kaszubskich przysmaków jest  szneka z glancem. Fot. pomorskie.travel

Dodatkowo będąc na Kaszubach warto zapamiętać jeszcze takie nazwy jak zupa brzadowa  i kaszebska malena.   Nazwa zupy pochodzi od słowa „brzad” oznaczającego susz owoców z sadu i pewnie potrawa ta była by zwykłą zupą owocową gdy nie były do niej dodane… grzyby.  Z kolei widząc nazwę kaszebska melena, większość zapewne pomyśli  o kaszubskiej odmianie malin.  Tym bardziej będzie zdziwiony kiedy  okaże się, że za moment zajadał się będzie regionalna odmianą truskawek.

Kaszebska melena to najbardziej popularny owoc w tym regionie, oprócz jedzonego na świeżo występuje np w regionalnej odmianie… piwa.  Fot. pomorskie.travel

Bogactwo kaszubskiej kultury jest ogromne i niezwykle różnorodne. Warto się z nim zapoznać przed podróżą w te malownicze pomorskie rejony.