Statek to prototyp serii 29 rudowęglowców – małych masowców typu B30 budowanych w latach 1949-1954 w Stoczni Gdańskiej. Został zaprojektowany przez zespół polskich konstruktorów pod kierunkiem mgr inż. Henryka Giełdzika. W ciągu tygodnia pracy montowano przeciętnie 45 ton elementów ze stali okrętowej. Do budowy rudowęglowca zużyto około 300 tys. nitów, ich ciężar wyniósł około 6% ciężaru całego kadłuba.

Zwodowanie statku miało miejsce 6 listopada 1948 r. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, jednostka miała nosić nazwisko przodującego stoczniowca. Został nim traser Stanisław Sołdek. Matką chrzestną statku została żona gdańskiego stoczniowca, Helena. 21 października 1949 r. „Sołdek” pod dowództwem kpt. ż.w. Zbigniewa Rybiańskiego udał się w swój pierwszy rejs do Szczecina, gdzie 25 października 1949 r. miało miejsce uroczyste podniesienie bandery. Swój pierwszy zagraniczny rejs „Sołdek” odbył w dniach 26-30 października 1949 r., kiedy to transportował węgiel do Gandawy w Belgii.

Do 2 stycznia 1981 r. „Sołdek” odbył 1479 podróży morskich. W ciągu 31 lat eksploatacji statek przewiózł ponad 3,5 miliona ton ładunku i zawinął do ponad 60 portów. W niedługim czasie „Sołdek” został przekazany Narodowemu Muzeum Morskiemu. Latem 1989 roku przy nabrzeżu Ołowianki zacumował jako statek-muzeum. Zwiedzając „Sołdka” turyści mają możliwość zapoznania się z zabytkową konstrukcją rudowęglowca z pokładem typu szańcowego, czterema ładowniami i nadbudówkami na śródokręciu i rufie. Na burtach widać rodzaj niestosowanej obecnie spawano-nitowanej konstrukcji kadłuba. Na pokładach znajdują się pokrywy czterech ładowni, kotwica dziobowa oraz urządzenia przeładunkowe napędzane silnikami parowymi. Żurawie bomowe obsługiwane były przez wciągarki pochodzące z dostaw UNRRA. Najciekawszym ze zwiedzanych pokładów jest niewątpliwie pokład łodziowy z wyposażeniem ratunkowym statku oraz awaryjnym stanowiskiem sternika. W nadbudowie śródokręcia oraz na rufie zwiedzający poznają warunki socjalne, w jakich pracowali oficerowie i marynarze w połowie ubiegłego wieku. W sterowni, w której pierwotnie nie było nawet radaru, podziwiać można zabytkowe wyposażenie, w tym m.in. rury głosowe do komunikacji z maszynownią. Kompletnie wyposażona maszynownia pozwala na zapoznanie się z niestosowanym obecnie napędem mechanicznym statku z kotłami opalanymi węglem oraz tłokową maszyną parową. Pomiędzy maszynownią a nadbudową śródokręcia przystosowano do zwiedzania dwie ładownie. W ładowni nr 3 organizowane są wystawy czasowe. W ładowni nr 4 znajduje się wystawa opowiadająca o historii budowy i eksploatacji „Sołdka” oraz ekspozycja modeli statków zbudowanych przez Stocznię Gdańską w latach 1947-84.

Rocznie statek-muzeum odwiedzany jest przez ok. 20 tys. turystów.

Obiekt sezonowy. Nieczynne od 1 listopada.

Warto również odwiedzić:

– Ośrodek Kultury Morskiej

– Żuraw

– Statek – Muzeum „Dar Pomorza”

– Muzeum Rybołówstwa w Helu

– Muzeum Wisły w Tczewie

– Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich

– Narodowe Muzeum Morskie

Foto: R.Baranowski, Dep. Turystyki, UMWP